قالی و فرش ایرانی

اگر از آن دسته افرادی هستید که خانه را مکانی برای استراحت و آرامش خود برمی‌گزینید، بهتراست در مورد نوع کف‌پوش در خانه مقداری وسواس به خرج دهید تا فضایی کاملا ایده‌آل و آرامش‌بخش برای شما در فضای خانه فراهم شود. فکر کردن راجع به سبک زندگی‌تان و همین‌طور در مورد عادت‌های روزمره‌تان می‌تواند شما را به یک انتخاب مناسب در مورد فرش با طول عمری بالا سوق دهد. پوشش مناسب برای کف خانه‌ها یکی از اصلی‌ترین نکاتی است که باید رعایت شود. با انتخاب یک کف‌پوش مناسب، آرامش و راحتی از پا به کل بدن انتقال پیدا می‌کند.

در این مقاله به چند نکته فرش دستبافت می‌پردازیم تا انتخاب شما آگاهانه‌تر صورت گیرد

ویژگی اول:
برای انتخاب فرشی مناسب و ایده‌آل اولین قدم این است که شیوه استفاده از اتاق و نوع کاربرد آن‌را در نظر داشته‌باشید. برای مثال، فرشی که در یک اتاق پذیرایی پر رفت و آمد و یا در یک اتاق ناهارخوری شلوغ انداخته می‌شود حتما باید قابلیت پا خور بودن را داشته باشد و برای استفاده‌های طولانی مدت و مقاوم بودن در برابر گرد و غبار انتخاب شود ولی برای فضایی مانند اتاق خواب که مکانی برای استراحت است و همچنان پر رفت و آمد هم نیست می‌توانید فرشی با جنسی لطیف و از طیف رنگ‌های روشن استفاده کنید. با استفاده از این نوع فرش فضای اتاق همچنان ملایم‌تر و لطیف‌تر نمایان می‌شود.

ویژگی دوم:
در دومین قدم بهتر است به سبک زندگی‌تان توجه خاصی داشته‌باشید، اگر کودکی دارید و یا از حیوانات خانگی نگهداری می‌کنید و یا اینکه اعضای خانواده‌تان ورزشکار هستند بهتر است از طرح‌ها و نقش‌هایی استفاده کنید که شلوغ و تیره هستند و کثیفی را نمایان نمی‌کنند. باید توجه داشته باشید که این سبک زندگی شما با افرادی که تنها زندگی می‌کنند بسیار متفاوت است ولی اگر از آن دسته افرادی هستید که خانواده کم جمعیت دارید و عادت به رفت و آمد و شلوغی ندارید بهتر است از فرشی که دارای نقوش کم و به رنگ روشن است، استفاده کنید.

ویژگی سوم:
توجه داشته باشید که فرش‌های تک رنگ تیره، مانند آبی نفتی، مشکی یا قهوه‌ای مایل به شکلاتی به سادگی لکه‌های روشن و یا دوده‌ها را نمایان می‌کنند و فرش‌هایی که دارای رنگ‌های بسیار روشن هستند، مانند سفید و یا کرم گرد وغبار و جای پا را نشان می‌دهند. اگر فرشی را برای محوطه بیرونی خانه می‌خواهید، بهتر است محیط خارج خانه و میزان آلودگی را در نظر بگیرید تا فرش جلوی در کثیف نمایان نشود. محیط داخلی خانه را هم بررسی کنید تا ببینید که بیشتر چه نوع کثیفی شامل آن می‌شود و سپس رنگ فرش را انتخاب کنید.

ویژگی چهارم:
اگر فضای کوچکی در خانه دارید و می‌خواهید بزرگ‌تر نمایان شود، بهتر است از فرش‌هایی که دارای رنگ‌های روشن هستند، استفاده کنید. به طور معمول این نوع از فرش‌ها فضا را بزرگ‌تر جلوه می‌دهند. اگر فضای خانه‌تان بسیار بزرگ و کم اثاثیه جلوه می‌کند، بهتر است از فرش‌هایی استفاده کنید که دارای رنگ‌های تیره هستند، این نوع فرش‌ها فضایی دنج، گرم و صمیمی به وجود می‌آورند.

ویژگی پنجم:
آن دسته از فرش‌هایی که دارای چند رنگ مختلف هستند و یا طرح‌هایی تو در تو دارند، ذرات کوچک، غبار و خاک را کمتر از دیگر فرش‌ها نشان می‌دهند. اگر خانه‌ای دارید که در معرض گرد و غبار و دوده قرار دارد، بهتراست یکی از همین انواع فرش‌ها را انتخاب کنید.

ویژگی ششم:
به شیوه استفاده و نوع کاربرد فرش‌ها بسیار توجه داشته ‌باشید. به یاد داشته ‌باشید آن دسته از فرش‌ها که در بافت‌شان نایلون به کار رفته است و به اصطلاح فرش‌های نایلونی نامیده می‌شوند، بسیار با دوام و در برابر تغییر شکل بسیار مقاوم هستند و به نسبت دیگر فرش‌ها قیمت ارزان‌تری هم دارند. تنها ایرادی که این دسته از فرش‌ها دارند این است که گرد و خاک را به سادگی به اطراف منتقل می‌کنند.

ویژگی هفتم:
به یاد داشته باشید، فرش‌هایی که در بافت‌شان اولفین به کار رفته است، در برابر رطوبت مقاوم هستند و به سادگی تمیز می‌شوند اما به مرور زمان حالت اصلی‌شان را از دست می‌دهند و به اصطلاح کش می‌آیند.

ویژگی هشتم:
فرش‌های پشمی دارای ماندگاری زیادی هستند و در برابر عوامل محیطی مقاومت بالایی دارند اما گرد و خاک به سختی از آنها جدا می‌شود.

ویژگی نهم:
فرش‌های اکریلیک و پولی استر ممکن است خرده‌هایشان از آنها جدا شود.

ویژگی دهم:
به یاد داشته باشید که اگر از فرش استفاده نمی‌کنید، آن را در حالت لوله شده نگهداری کنید نه در حالتی که پهن باشد، در این صورت فرش دست نخورده و نو باقی می‌ماند

فناوری و جنس الیاف فرش ماشینی

فرش‌های ماشینی با فناوری‌های مختلف، جنس‌های مختلف و با شانه و تراکم‌های متنوعی تولید می‌شوند. یکی از متداول‌ترین فرش‌های تولید شده در ایران فرش‌هایی از جنس آکریلیک هستند. آکریلیک به دلیل شباهت زیاد به الیاف طبیعی( پشم ) و همچنین عمر و کیفیت بالاتر نسبت به الیاف مشابه دیگر جزء فرش‌های با دوام بالا به حساب می‌آید. هر چند قیمت این نوع فرش نسبت به سایر جنس‌های متداول اندکی بیشتر است.
علاوه بر فرش‌های تولید شده با آکریلیک ۱۰۰ درصد، ترکیبات آکرلیک با سایر الیاف از جمله پشم و پلی‌استر نیز متداول است.
استفاده از پشم طبیعی نیز در تولید فرش ماشینی به دلیل قیمت بیشتر آن نسبت به الیاف مصنوعی با حجم کمتری به انجام می‌رسد.
از جمله الیاف مصنوعی دیگر که در تولید فرش ماشینی مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌توان به پلی‌استر( ابریشم مصنوعی ) و پلی‌پروپلین اشاره کرد. پلی استر علاوه بر ظاهر درخشان که سبب شباهت فرش ماشینی با فرش‌های ابریشمی می‌شود و همچنین عدم پرزدهی همانند فرش‌های آکریلیک و پشم، توسط برخی از مصرف‌کنندگان مورد توجه قرار می‌گیرد. البته دوام و عمر این نوع فرش نسبت به موارد قبل کمتر است.
شانه و تراکم فرش ماشینی

دو عامل مهم دیگر که در قالی ماشینی می‌بایست به آن توجه شود، تراکم و شانه است.
شانه در اصطلاح به تعداد گره‌های موجود در هر متر عرض فرش گفته می‌شود. برای مثال یک فرش ۱۰۰۰ شانه در ابعاد ۴×۳ متر، دارای ۳۰۰۰ گره در عرض فرش است. تعداد گره‌های عرضی فرش بر اساس شانه‌های فلزی دستگاه بافت فرش مشخص می‌شود.
تراکم نیز همانند شانه اصطلاحی است که تعداد گره‌های موجود در هر متر از طول فرش را مشخص می‌کند. معمولا تعداد گره‌های طولی از تعداد گره‌های عرضی بیشتر است. برای مثال فرشی با تراکم ۲۰۰۰ و در ابعاد ۳×۲ متر، دارای ۶۰۰۰ گره در طول فرش است.

هر چه مقدار شانه و تراکم فرش ماشینی بیشتر باشد، ریزبافتی آن افزایش می‌یابد و در نتیجه شباهت بیشتری به فرش دستبافت پیدا می‌کند.
عمر فرش ماشینی

عمر فرش ماشینی بسته به الیاف مورد استفاده در آن و همچنین استفاده و نگهداری اصولی ممکن است تا ۳۰ سال برسد. جلوگیری از رسیدن رطوبت به فرش ماشینی و شستشوی اصولی سبب می‌شود عمر فرش افزایش چشم‌گیری داشته باشد.
طرح‌های فرش ماشینی

فرش ماشینی در گذشته بیشتر با الهام گرفتن از طرح‌های فرش دستباف که معمولا شامل بخش‌های لچک، ترنج و حاشیه هستند طراحی و بافته می‌شد. با گذشت زمان و تغییر سلایق، همچنین به بازار آمدن فرش‌هایی از کشورهای بلژیک، ترکیه و برخی کشورهای دیگر، طراحی فرش ماشینی نیز دستخوش تغییراتی شده است. طرح‌های مدرن فرش ماشینی شامل اشکال هندسی، اشکال هنری و شخصیت‌های کارتونی برای کودکان روز به روز در حال افزایش است. اگر چه طرح‌های مدرن فرش ماشینی نسبت به گذشته رو به افزایش گذاشته است، با این حال طرح‌های سنتی به ویژه طرح‌های اصیل فرش دستباف هنوز هم کاربردها و مشتریان زیادی دارند.

طرح‌های اصیل ایرانی در بسیاری کشورهای جهان شناخته شده هستند. طرح‌هایی مانند هریس، ماهی، نائین، چالشتر و بسیاری طرح‌های دیگر.
فرش ماشینی مدرن

علاوه بر فرش‌های ماشینی سنتی که با الگوگیری از فرش دستباف تولید می‌شوند، فرش‌های ماشینی مدرن با شکل و طرح و جنس‌های متفاوت تولید می‌شوند. از آن جمله می‌توان فرش‌های ماشینی شاگی که الیاف آن بلند و نامنظم هستند را نام برد. این نوع فرش‌ها در طراحی دکوراسیون مدرن و در فضاهای خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کیفیت فرش ماشینی

فرش ماشینی با جنس‌های مختلف و انواع مختلف برای کاربردهای مختلفی تولید می‌شوند. چنانچه در تولید این نوع فرش‌ها از الیاف با کیفیت استفاده شود و کنترل کیفی مناسب در هنگام تولید و پردازش آن صورت پذیرد، قالی ماشینی عمر طولانی و کیفیت بالایی خواهد داشت. البته نگهداری اصولی برای حفظ و پایداری از فرش نباید فراموش شود.

قدیمترین فرش دستبافت ایرانی در سال ۱۹۴۹ در دومین مرحله کاوشهای باستان شناس روسی، رودنکو در منطقه پازیریک کشف و به نام فرش پازیریک نامیده شد.

رودنکو در کتابی که به مناسبت این اکتشافات در سال ۱۹۵۳ در روسیه منتشر کرد، درباره فرش مکشوفه توضیحات مفصلی نگاشت و آن را صراحتا کار ایران و قدیمی ترین فرش ایرانی در دنیا بیان نمود. او نوشت: “بدون اینکه بتوانیم به طور حتم بگوییم این فرش کار کدامیک از سرزمین های ماد-پارت(خراسان قدیم) یا پارس است، تاریخ فرش مذکور و پارچه هایی که در پازیریک کشف شد قرن پنجم و یا اوایل قرن چهارم پیش از میلاد تشخیص داده می شود.”

سپس او اضافه می کند: “تاریخ این قالی از روی شکل اسب سواران معلوم می شود. طرز نشان دادن اسبهای m10.jpgجنگی که به جای زین قالی بر پشت آنها گسترانده اند و پارچه روی سینه اسب از مشخصات آشوریها می باشد اما در روی فرش پازیریک ریزه کاریهای مختلف و طرز گره زدن دم اسبها ، در نقوش برجسته تخت جمشید نیز دیده می شود.”
در زمان تسلط مغولها (قرن سیزدهم و چهاردهم میلادی) قالی بافی به سطح بسیار رفیعی از زیبایی وتکنیک رسید. شکوفایی این صنعت شاید با حکومت غازان خان (۱۳۰۷-۱۲۹۵ میلادی) مصادف بود.
اما اوج قالی کلاسیک ایرانی را که از آن با رنسانس قالی ایران یاد می شود زمان سلاطین صفوی (۱۷۲۲-۱۴۹۹ میلادی) به ویژه زمان حاکمیت شاه طهماسب اول (۱۵۸۷-۱۵۲۴ میلادی) و شاه عباس کبیر(۱۶۲۹-۱۵۸۷ میلادی) ثبت کرده اند. از این دوران حدود ۳۰۰۰ تخته فرش به یادگار مانده که درموزه های بزرگ دنیا و یا در مجموعه های شخصی نگهداری می شوند.
در این دوران در کنار قصرهای پادشاهان کارگاههای قالی بافی بناشد و مراکز گوناگون که قبلا در تبریز ، اصفهان ، کاشان ، مشهد ، کرمان ، جوشقان ، یزد ، استرآباد ، هرات و ایالات شمالی نظیر شیروان ، قره باغ و گیلان وجود داشتند توسعه و رونق بیشتری گرفتند.
در همان زمان ، نقاشان و نگارگران بلندپایه طرحهای خلاصه شده و ترکیبی ترنج در وسط قالی و لچکها را در آن وارد کردند. یعنی همان طرحی که قبلا به زیباترین وضعی در قرن پانزدهم روی جلد کتابهای ارزشمند به کار می رفت.
با اشغال کشور بوسیله افغانها (۱۷۲۲-۱۷۲۱ میلادی) این صنعت و هنر رو به انحطاط گذاشت.
در قرن نوزدهم قالیهای ایرانی ، بویژه فرشهای نفیس ناحیه تبریز به اروپا راه یافتند. از سوی کشورهای اروپایی نمایندگانی به تمام کشورهای مشرق زمین گسیل شدند و با رقابت بسیار فشرده کلیه فرشهای کهنه و عتیقه را گردآوری کرده به قسطنطنیه که هنوز هم مهمترین بازار قالی مشرق زمین بود فرستادند.
با به پایان رسیدن منابع فرشهای کهنه ، شرکتهای انگلیسی (زیگلر ۱۸۸۳ م) آمریکایی و آلمانی به طور نامحدود اقدام به تاسیس کارگاههایی در تبریز ، سلطان آباد(اراک) ، کرمان کردند. این روال تا جنگ جهانی اول که تولید قالی به طور قابل توجهی افزایش یافته بود ادامه داشت.

فرش دستبافت, فرش ایران, بافت تابلو فرش

فرایند بافت
مراحلی که برای شروع بافت یک فرش می‌بایست رعایت گردد عبارتند از:

۱ـ آماده‌سازی مواد اولیه شامل نخ‌چله، نخ پشمی(خامه)، نخ پود.
۲ـ آماده‌سازی دستگاه (دار) و ابزار.
۳ـ آماده‌سازی نقشه مورد نظر.
۴ـ چله‌کشی (نصب نخ چله یا تارها بر روی دار قالیبافی).
۵ـ بافت گلیم، ابتدای فرش.
۶ـ ساده‌بافی ابتدای فرش، انجام عمل گره زدن بر روی تارها به وسیله خامه.
۷ـ نقشه‌خوانی، انجام عمل گره زدن براساس خانه‌های رنگی نقشه.
۸ـ انجام عمل پودکشی (پود زیر یا ضخیم و پود رو یا نازک) و عمل کوبیدن پودها.
۹ـ شیرازه پیچی کناره‌ها.
۱۰ـ عمل کوبیدن رج‌ها و قیچی‌زدن سرپرزهای اضافی.
۱۱ـ رعایت در جلوگیری از معایب احتمالی هنگام بافت.
۱۲ـ پایین‌کشی :اتمام کار یک فرش بافته شده.
توضیح اینکه در یک فرش تراکم گره‌ها و ظرافت آنها نمایانگر میزان مرغوبیت و کیفیت فرش است. بدین معنی که هر چه تعداد گره‌ها زیادتر و در اصطلاح فرشبافی هر چه پرتر باشد کیفیت آن بالاتر خواهد بود.
بطور کلی در قالیبافی ایران دو نوع گره متداول است.
۱ـ گره ترکی (قیورد ـ متقارن) تبریز، هریس همدان، عشایر فارس و ….
۲ـ گره فارسی (سنه ـ نامتقارن) فارسی‌زبانان، اراک، اصفهان، مشهد، بیرجندؤ کرمان، نائین، کاشان، قم و ….
رجشمار
رجشمارهای رایج در فرشبافی ایران از ۲۰ تا ۹۰ رجی می‌باشد.
معمولاً فرشهای درشت‌باف ۲۰ و ۲۵ رجی و فرشهای ایلیاتی درشت‌بافت معمولاً حدود ۳۰ رجی هستند فرشهای متوسط خوب ۴۰، ۴۵ و ۵۰ رجی هستند. فرشهای خوب ۵۰ تا ۹۰ رجی هستند.

عمل کردن به این نکات در بافت فرش بسیار مهم است زیرا در کیفیت فرش تاثیر به سزایی دارد .

بدیهی است در صورت عمل نکردن به این نکات فرش میتواند دچار عیب شود و ارزش فرش را بسیار پایین بیاورد .

۱- پایه و اساس در بافت تابلو فرش
اول : دار قالی باید سالم و بدون نقص باشد.
دوم : چله کشی باید به صورت یکدست و تمیز انجام شده باشد.
اگر کیفیت موارد بالا ، برایتان قابل قبول یا دلچسب نبود ، تا زمان حل مشکل ، به هیچ عنوان بافت را آغاز نکنید .
برای بافندگان تازه کار و کم تجربه ، چله کشی کاری سخت و دشوار است همچنین ، با توجه به حساسیت فوق العاده چله کشی در حاصل کار ، بهتر است کار چله کشی را به افراد با تجربه بسپارید.
۲- پود نازک :
پس از اینکه دار خود را انتخاب نموده و چله کشی آن به اتمام رسید و شروع بع بافت کردید ، مهمترین عامل موفقیت در انجام یک بافت خوب ، این است که بافنده در کشیدن پود نازک ، به اندازه کافی ، مهارت داشته باشد . بنابراین ، لطفا تا قبل از حصول اطمینان ، و تمرین کافی ، در این مورد به هیچ وجه ، بافت را آغاز نکنید زیرا :
بیشتر از هرچیز در بافت فرش طریقه انجام صحیح کشیدن پود نازک است
۳- کنترل دقیق ارتفاع فرش :
بطور معمولا هر بیست رج یکبار ( بستگی به انتخاب بافنده ) ارتفاع بافت را متناسب با رجشمار محاسبه کرده کافی است ارتفاع فرش را برابر با آن بطور مرتب و از همان ابتدا تنظیم کنید. تا از مشکلاتی که در اثر عدم کنترل ابعاد ممکن است بوجود آید پیشگیری کنید.
با این حال توجه کنید که :
اگر بافت شما پایین زدگی داشت : ( مشکل کار شما میتواند یکی از موارد زیر باشد)
– چله ها را بیش از حد استاندارد ( بوسیله پیچهای سردار ) سفت کرده اید .
– دفه را بیش از حد و خیلی محکم می کوبید .
-پود کلفت وپود نازک را به صورت مرتب در هر رج ، استفاده نمی کنید .
– تراکم چله ها ، کم است ( چله ها بازتر از حد استاندارد کشیده شده است . عرض کارتان بیش از اندازه خواسته شده می باشد .)
اگر بافت شما بالا زدگی داشت : (مشکل کار شما میتواند یکی از موارد زیر باشد)
– چله ها شل است ( می توانید بصورت یکنواخت ، آنرا از طریق پیچهای سردار سفت نمایید).
– دفه را آرام و کمتر از حد استاندارد می کوبید .
– تراکم چله ها زیاد است ( عرض کار کمتر از اندازه خواسته شده می باشد .)
– پود نازک را خیلی سفت و خشک می کشید .( در این صورت هر چقدر هم دفه بزنید رج بعدی پایین تر نخواهد رفت .)
و یک نکته خیلی مهم دیگر ، در ارتباط با {کنترل ابعاد و اندازه فرش}
متاسفانه ، اکثر بافندگان عادت به اندازه گیری مرتب بافت ندارند و گاهی تا نیمه های فرش ، حتی یک بار هم ، آن را اندازه نمی گیرند و بالفرض ، اگر در وسط کار متوجه شوند که بافتشان ( مثلا ) پنج سانت کوتاه شده است ، سعی می کنند در نیمه دوم ، آن پنج سانت را هم جبران کنند . ( یعنی نیمه دوم را آنقدر بلند و با فاصله می بافند که پنج سانت هم بیشتر از اندازه استاندارد باشد !!) و اینجاست که اشتباهی بزرگتر از اشتباه اول را مرتکب می شوند !! چون در این صورت ، تمام فرش ( هم نیمه اول و هم نیمه دوم ) از نظر اندازه و ابعاد ، خراب شده است . بنابراین : اگر مقداری از فرش را ( بدون اندازه گیری دقیق و مرتب ) بافتید و بعدا متوجه شوید فرش بالا زدگی یا پایین زدگی دارد ، لطفا باقیمانده فرش را مطابق اندازه های استاندارد جدول ببافید ! ( و به قسمتی که دچار مشکل شده است ، کاری نداشته باشید !!! )
همواره از گره های استاندارد با طول سه سانتیمتر (هر دو لای نخ با هم سه سانت !!) استفاده کنید چون در غیر این صورت با مشکل کسری نخ مواجه خواهید شد .
متاسفانه ، اکثر بافندگان عادت به اندازه گیری مرتب بافت ندارند و گاهی تا نیمه های فرش ، حتی یک بار هم ، آن را اندازه نمی گیرند و بالفرض ، اگر در وسط کار متوجه شوند که بافتشان ( مثلا ) پنج سانت کوتاه شده است ، سعی می کنند در نیمه دوم ، آن پنج سانت را هم جبران کنند . ( یعنی نیمه دوم را آنقدر بلند و با فاصله می بافند که پنج سانت هم بیشتر از اندازه استاندارد باشد !!) و اینجاست که اشتباهی بزرگتر از اشتباه اول را مرتکب می شوند !!
بسیاری از عیوب و مشکلات بوجود آمده در طول بافت ، بوسیله رفوگری و … قابل رفع هستند اما متاسفانه گاهی برای تامین نخهای کسری ( بخصوص اگر تعداد آنها زیاد باشد یا در قسمتهای حساس نقشه باشند ) هیچ کاری نمی توان انجام داد ! تا جایی کا ممکن است نا چار شوید تا بافت خود را نیمه کاره رها کنید بنابراین لطفا این توصیه را کاملا جدی بگیرید !!
اکثر بافندگان وقتی با این پرسش مواجه می شوند که : < آیا=”” طول=”” گره=”” هایتان=”” بلند=”” نیست=”” ؟=””>> فورا جواب می دهند که : خیر !! اتفاقا خیلی هم کوتاه است ! اما اگر چند گره از روی بافت را با قلاب شکافته و با خط کش اندازه بگیرید می بینید که طول هر گره ۵/۳ یا ۴ سانتیمتر ( و بیشتر از مقدار نخ داده شده ) است … بنابراین تا قبل از اندازگیری دقیق در این مورد قضاوت نکنید !!
بعد از بافت هر رج باید گره ها را (بوسیله دو انگشت دست ) سر کشی نمائید . تا گره ها بصورت کاملا صاف و کشیده در ساختمان فرش قرار بگیرند ،همچنین می توانید با استفاده از دفه ، گره ها را شانه کنید شانه زدن بافت بوسیله دفه برای فرشهائی که بعدا برجسته کاری می شوند یک کار ضروری و لازم است
۴- نا همواری و سر کجی امتداد رج:
گاهی اتفاق می افتد که پس از بافت مقداری از فرش ، امتداد رجها ، بتدریج از حالت کاملا صاف و افقی بودن خارج شده و ناهموار می شوند گاهی حتی بافت ، دچار سر کجی شدید می شود ( بطوریکه یک سمت بافت بالاتر و سمت دیگر پایین تر قرار می گیرد . )
دلایل بوجود آمدن اشکال ( ناهمواری یا سر کجی )
این مشکل ، دو دلیل عمده دارد که هر دو مربوط به انجام ناصحیح چله کشی است .
-یکنواخت نبودن کشش چله ها در عرض کار :
در قسمتهایی که چله ها سفت تر است ، رجها در اثر دفه زدن ، به سادگی پایین می روند ولی در قسمتهایی که چله ها شل است ، هر چقدر هم دفه بزنید رجها پایین نمی روند ، بنابراین در امتداد رج ، پستی و بلندی ایجاد می شود .
-عدم تراکم یکنواخت تارهای چله در عرض کار :
در قسمتهائی که تعداد چله بیشتری ریخته شده ، طبیعتا ارتفاع فرش بدلیل فشردگی و تراکم بیشتر ، بالا می زند و بالعکس.